Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014

ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

 ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ - ΚΕΦ.1

ΜΑΡΙΑ ΔΡΙΒΑ 
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ, 1ο Γυμνάσιο Δραπετσώνας


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

1.Ποια μέτρα πήρε ο Κωνσταντίνος για την ανόρθωση του κράτους;

2. Για ποιους λόγους ο Κωνσταντίνος µετέφερε το διοικητικό κέντρο της αυτοκρατορίας από τη Ρώµη στη θέση του αρχαίου Βυζαντίου;

3.Να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους ο Ιουστινιανός αναθεώρησε και κωδικοποίησε το ισχύον Ρωµαϊκό ∆ίκαιο. Ποια η σηµασία του νοµοθετικού του έργου;

3.Τι γνωρίζετε για το Διάταγμα των Μεδιολάνων και την οριστική παύση των διωγμών κατά των Χριστιανών;

4.Ποιοι ήταν οι βασικοί άξονες της πολιτικής του  Ιουστινιανού;

5. Τι γνωρίζετε για τη Στάση του Νίκα(532);

6. Πώς είναι γνωστή η εξέγερση των δήµων του Ιπποδρόµου; Πώς την αντιµετώπισε ο Ιουστινιανός;

7. Να αναφέρετε το νοµοθετικό έργο που εξέδωσε η επιτροπή ειδικών µέσα στην πενταετία 529-534 µ.Χ

8.Ποια πολιτική ακολούθησε ο Ιουστινιανός στο θρησκευτικό τομέα και στο θέμα της γαιοκτησίας;

9.Τί γνωρίζετε για το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού;

10. Τι γνωρίζετε για την εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού;

11.Ποια ήταν τα αποτελέσματα των πολέμων που διεξήγαγε ο Ιουστινιανός;

12. Τι γνωρίζετε για την Αγία Σοφία;

13.Ποιοι κίνδυνοι απείλησαν τη Βυζαντινή αυτοκρατορία κατά πρώτα χρόνια της βασιλείας του Ηρακλείου;

14.Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη νίκη του Ηρακλείου κατά των Περσών;

15. Τι χαρακτήρα είχε πάρει ο πόλεμος κατά των Περσών και  με ποιο αποτέλεσμα;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

1.Τί ήταν τα Θέµατα; Ποια ανάγκη οδήγησε στη δηµιουργία αυτού του νέου διοικητικού συστήµατος;
2.Ποιοι λαοί απειλούσαν το Βυζάντιο από τα βόρεια σύνορα του και ποια τα χαρακτηριστικά τους;
3. Ποιες μεθόδους εισβολής στη βυζαντινή επικράτεια ακολούθησαν οι Σλάβοι και με ποιο τρόπο αντιμετωπίστηκαν από την κεντρική βυζαντινή εξουσία;
4.Τί ήταν οι Σκλαβηνίες που δημιουργήθηκαν στις αρχές του 7ου αιώνα;
5.Ποια πολιτική ακολούθησε η βυζαντινή κυβέρνηση απέναντι στους Σλάβους;
6. Με ποιο τρόπο οι Βούλγαροι ενέταξαν τους Σλάβους στο νέο βουλγαρικό κράτος;
7.Ποια ήταν τα στοιχεία που χαρακτήριζαν τις σχέσεις των Βουλγάρων με το Βυζάντιο;
8. Ποια είναι η διαφορά στην αντιμετώπιση των Σλάβων και των Βουλγάρων από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία;
9.Ποια εικόνα παρουσιάζει το αραβικό εμπόριο κατά τον  18ο αιώνα; Ποιες καινοτομίες εισήγαγαν στο εμπόριο;
10.Τί γνωρίζετε για την αραβική τέχνη;
11.Τί γνωρίζετε για την επίδραση της αραβικής επιστήμης στη Δύση;
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
 Ι.Στις παρακάτω ερωτήσεις να βρείτε τη μια σωστή απάντηση από τις τέσσερις που σας δίνονται:
1.Βυζαντινός αυτοκράτορας του 7ου αι. που εξαπέλυσε εκστρατεία θρησκευτικού περιεχομένου κατά των Περσών ήταν ο:
Α.Ηράκλειος
Β.Ιουστίνος Β΄
Γ.Ιουστινιανός
Δ.Θεοδόσιος Α΄
2.Η Αγία Σοφία χτίστηκε στα χρόνια του:
Α.Ιουλιανού
Β.Ηρακλείου
Γ.Ιουστινιανού
Δ.Μεγάλου Κωνσταντίνου
3. Η Στάση του Νίκα πραγματοποιήθηκε το:
Α.390
Β.330
Γ.324
Δ.532
4. Σκλαβηνίες ίδρυσαν:
Α.Οι Σλάβοι
Β.Οι Βούλγαροι
Γ.Οι Άραβες
Δ.Οι Βυζαντινοί

5. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος:
Α. Νίκησε τους Βουλγάρους.
Β. Εκχριστιάνισε τους Βουλγάρους.
Γ. Πλήρωνε φόρους στους Βουλγάρους.
Δ. Συνήψε ειρήνη με τους Βουλγάρους.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
1.Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της Α στήλης με αυτά της Β΄ στήλης.
Α΄                                                Β΄
1.Ιδρυση Κωνσταντινούπολης    α.Συγκλήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας.
2.Διάταγμα Μεδιολάνων             β.Τέθηκε σε κυκλοφορία επί Κωνσταντίνου.
3.Α΄ Οικουμενική Σύνοδος          γ. Παραχωρήθηκε ανεξιθρησκεία
4.Νεο νόμισμα                             δ.11 Μαΐου 330 π.χ.
2.Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της Α στήλης με αυτά της β στήλης.
Α΄                                                          Β΄
1.Στάση του Νίκα                                 α.Συγκέντρωση νόμων που ίσχυαν πριν     
                                                               από τον Ιουστινιανό.
2.Ιουστινιάνιος Κώδικας                       β.Έκλεισε τη Νεοπλατωνική Ακαδημία.
3.Νεαρές                                               γ.Αρχιτέκτονες της Αγίας Σοφίας.
4.Ανθέμιος και Ισίδωρος                       δ. Νέοι νόμοι.
5.Ιουστινιανός                                       ε.Εξέγερση των δήμων.



3.Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της Α΄ στήλης με αυτά της Β΄ στήλης
 Α΄                                                  Β΄
1.Στρατηγός                                   α.Χωρίστηκε σε Θέματα.
2.Ηράκλειος                                   β.Ασκούσε ανώτατη εξουσία.
3.Θέματα                                        γ.Εκεί νικήθηκαν οι Πέρσες.
4.Νινευή                                         δ.Διοικητική περιφέρεια με δικό της στρατό.
5. Μ. Ασία                                       ε.«Πιστός εν Χριστώ βασιλεύς».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
1.Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της Α΄ στήλης με αυτά της Β΄στήλης
Α΄                                                                       Β΄
1.Σκλαβηνίες                                                      α. 864 π.χ.
2.Ήττα Βυζαντινών  από τους Βουλγάρους.      β.Πολιτικά αυτόνομες 
                                                                            νησίδες σλαβικού πληθυσμού.       
3.Εκχριστιανισμός Βουλγάρων                           γ. Νομαδικός λαός.
4.Σλάβοι                                                              δ.680 π.χ.

2.Να αντιστοιχίσετε τα δεδομένα της Α΄ στήλης με αυτά της Β΄ στήλης
Α΄                                                       Β΄
1.Άραβες                                           α.Δημιουργήματα της αραβικής τέχνης.
2.Βαμβάκι                                         β. Μεταπράτες του διεθνούς εμπορίου.
3.Τεμένη                                            γ.Αραβική  δυναστεία.
4.Φατιμίδες                                        δ. Ανακάλυψη των Κινέζων.


ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΟΡΩΝ
1.  Να δοθεί η ερμηνεία των παρακάτω όρων:
Νέα Ρώμη, Διάταγμα Μεδιολάνων ,Χριστόγραμμα, Στάση του Νίκα, Νεαρές, Πανδέκτης, Ιουστινιάνειος Κώδικας, Θέματα, στρατιωτόπια, Σκλαβηνίες,  εθνογένεση Βουλγάρων, ανεικονική τεχνοτροπία.


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ  ΣΩΣΤΟΥ- ΛΑΘΟΥΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
1.Να βάλετε (Σ) ή (Λ) στις σωστές ή λανθασμένες προτάσεις:
    Σ    Λ
1.Ο Κωνσταντίνος έκοψε ένα χρυσό νόμισμα.       
2.Η   ίδρυση της Κωνσταντινούπολης έγινε στη θέση του αρχαίου Βυζαντίου.       
3.Το Χριστόγραμμα ήταν χριστιανικό σύμβολο.       
4.Με το διάταγμα των Μεδιολάνων έπαυσαν οριστικά οι διωγμοί κατά των χριστιανών.       
5.Η καταστολή της εξέγερσης των δήμων έγινε από τον Ιουστινιανό με τη συνδρομή του λαού.       
6.Ο Ιουστινιανός καταδίωξε τους οπαδούς των αιρέσεων.       
7. Ο Ιουστινιανός προστατεύσε τους ελεύθερους αγρότες.       
8.Οι νεαρές γράφτηκαν στα ελληνικά.       
9.Με τη συνθήκη του 562 αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις Βυζαντίου και Περσίας.       
10.Η Αγία Σοφία είναι ένα κτίριο στρογγυλό.       
11.Ο Ηράκλειος συνέτριψε τους Πέρσες στη μάχη της Νινευί.       
12.Ο Ηράκλειος εγκαθίδρυσε τον θεσμό των θεμάτων.       
13. Ο στρατηγός ασκούσε την ανώτατη εξουσία στα όρια του θέματος.        
14. Ο Ηράκλειος υιοθέτησε τον χριστιανικό τίτλο ‘’πιστός εν Χριστώ’’.        







ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
1.Να βάλετε (Σ) ή (Λ) στις σωστές ή λανθασμένες προτάσεις:
1.Οι Βούλγαροι ήταν λαός σλαβικής προέλευσης.    Σ    Λ
2.Οι Σλάβοι ήταν νομαδικός λαός.       
3.Οι Άβαροι πολιόρκησαν και υπέταξαν τη Θεσσαλονίκη.       
4.Οι Σλάβοι ίδρυσαν σκλαβηνίες.       
5.Οι Σλάβοι δεν υποτάχτηκαν στο Βυζάντιο.       
6.Το 680 οι Βούλγαροι νίκησαν το βυζαντινό στρατό.       
7.Το βουλγαρικό κράτος υιοθέτησε ως επίσημη  γλώσσα  τα ελληνικά.       
8.Το 864 οι Βούλγαροι δέχτηκαν τον χριστιανισμό από το Βυζάντιο.       
9.Οι Άραβες και οι Εβραίοι δραστηριοποιήθηκαν στο διεθνές εμπόριο.       
10.Η αραβική λογοτεχνία δεν επηρέασε τους χριστιανούς υπηκόους των αραβικών κρατών.       
11.Οι Άραβες  έμποροι επινόησαν την εμπορική επιταγή (τσεκ).       
12.Οι Άραβες απεικόνιζαν πρόσωπα στα έργα τέχνης τους.       
13.Οι Άραβες εισήγαγαν στο Βυζάντιο και στη Δύση το χαρτί.       
14.Οι Άραβες δεν προόδευσαν στον τομέα της γεωργίας.       
15.Η αραβική τέχνη αρνήθηκε να υιοθετήσει βυζαντινά στοιχεία.       
                                                   
                           ΟΜΑΔΑ Β΄
1.Πώς κρίνετε την εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού;
2.Αφού μελετήσετε το παραπάνω παράθεμα να απαντήσετε ποια είναι τα κτίσματα εκείνα που υπογραμμίζουν η σχέση της με τη Ρώμη και ποια τα χρστιανικό της στοιχείο;Ποιο κτίσμα παραπέμπει στον ιδρυτή της;
                            Η οικοδόμηση της Κωνσταντινούπολης
    Ο Κωνσταντίνος έχτισε ένα μεγάλο ανάκτορο και έναν θαυμάσιο Ιππόδρομο και έστησε δυο στοές, δηλαδή σκεπαστούς δρόμους, για το εμπόριο. Ονόμασε την πόλη Νέα Ρώμη. Έπειτα πάλι έφτιαξε τις ένδοξες εκκλησίες: τη Μεγάλη Σοφία, τους Αγίους Αποστόλους και την Αγία Ειρήνη, τον Άγιο Μώκιο και τον Αρχάγγελο Μιχαήλ.  Έστησε και μια θαυμαστή πορφυρή κολόνα. Τρία χρόνια έκαναν τα πλοία να τη φέρουν από τη Ρώμη στη Βασιλεύουσα, γιατί ήταν πολύ μεγάλη και βαριά, και έναν ολόκληρο χρόνο έκαναν να την πάνε από την θάλασσα ως την πλατεία [...]. Στην κορφή της έστησε ένα άγαλμα που το έφεραν από την Ηλιούπολη της Φρυγίας και είχε γύρω στο κεφάλι εφτά ακτίνες. Επίσης έφερε κι άλλα υπέροχα πράγματα από πολλές χώρες και πόλεις.
 Το ρωσικό χρονικό του Νέστορα Ισκεντέρη, απόδ. Μ. Αλεξανδρόπουλος, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1978, 33-34.
    3. Με βάση το κείµενο και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε: α)Τι οδήγησε τον Ιουστινιανό στην απόφαση να αναθεωρήσει και να κωδικοποιήσει το Ρωµαϊκό ∆ίκαιο. β)Ποια έργα προέκυψαν και ποια η σηµασία του νοµοθετικού του έργου;

                             Κωδικοποίηση του Δικαίου
   Ο Ιουστινιανός, επειδή βρήκε τους νόμους σκοτεινούς λόγω της ανεπίτρεπτης πληθώρας τους και σε εμφανή σύγχυση εξαιτίας των αντιφάσεών τους, τους απάλλαξε από την αταξία των απατηλών λέξεων. Παραμέρισε τις αποκλίσεις τους και τους έδωσε διαρκή ισχύ.
Προκόπιος, Κτίσματα I 1, έκδ. O. Veh, Μόναχο
1977, 18-19.


 4.Λαμβάνοντας υπόψη σας την εικόνα του Γαλατά και το χάρτη που ακολουθεί αναφερθείτε στα πλεονεκτήματα που είχε η Κωνσταντινούπολη λόγω της γεωγραφικής της θέσης.






Η συνοικία της Κωνσταντινούπολης Συκεαί (Πέραν ή Γαλατάς). Βιβλίο της Εκστρατείας του Σουλεϊμάν.Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης.
  «Σαν ακρίδες πέφταν οι λαοί,/ Μέλισσες εκεί λαοί πετούσαν,/και ήτανε, πανώρια, δυο γιαλών αφροκάμωτη νεράιδα,/ κι ήσουν Εσύ, Πόλη, ω Πόλη! Και ήτανε της γης το περιβόλι.»  ( Κ. Παλαμάς, Ο δωδεκάλογος του Γύφτου).






  5.  Αφού μελετήσετε τις παρακάτω εικόνες  της Αγίας Σοφίας να αναφέρετε ποια είναι κατά τη γνώμη σας το στοιχείο εκείνο που εντυπωσίαζε και εντυπωσιάζει ακόμα και σήμερα τον επισκέπτη;




    6. Με βάση το παρακάτω παράθεμα και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε:
α.Ποια ανάγκη υπαγόρευσε την καθιέρωση των θεµάτων και γιατί ο θεματικός στρατός ήταν περισσότερο αποτελεσματικός από τον μισθοφορικό;

Γένεση των θεμάτων και επικράτηση της ελληνικής
       Όταν ήταν αυτοκράτορας ο Ηράκλειος [610-641] που καταγόταν από τη Λιβύη, η επικράτεια του Ρωμαϊκού Κράτους περιορίστηκε και ακρωτηριάστηκε τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Τότε οι διάδοχοι του, που δεν ήξεραν πού και πώς να ασκήσουν την εξουσία τους,κατέτμησαν σε μικρά τμήματα τη διοίκηση τους και τα μεγάλα στρατιωτικά σώματα και εγκατέλειψαν την προγονική τους λατινική, υιοθετώντας την ελληνική γλώσσα [...]. Γιατί (παλιότερα) ονόμαζαν τους χιλίαρχους λογγίνους και τους εκατόνταρχους κεντουρίωνες και τους τωρινούς στρατηγούς κόμητες. Αλλά και η ονομασία θέμα είναι ελληνική και όχι ρωμαϊκή και προέρχεται από τη θέση.
Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, Περί θεμάτων, έκδ. A. Pertusi,
Πόλη του Βατικανού 1952, 60.


7.Αφού μελετήσετε το γράφημα-χάρτη γράψτε τα συμπεράσματά σας για την πυκνότητα των σλαβικών εγκαταστάσεων στον ελλαδικό χώρο;Τι γνωρίζετε για τον τόπο εγκατάστασης τους;


Πυκνότητα των σλαβικών τοπωνυμίων στην Ελλάδα.
8. Αφού μελετήσετε το παρακάτω παράθεμα να απαντήσετε ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά των Σλάβων;Ποιες από τις πληροφορίες του Στρατηγικού του Μαυρικίου πιστεύετε ότι ήταν χρήσιμες για τη στρατιωτική αντιμετώπιση των Σλάβων;
 Συνήθειες Σλάβων
    Οι Σλάβοι, επειδή ζουν ληστρική ζωή, συνηθίζουν να επιχειρούν επιθέσεις κατά των εχθρών τους σε δασώδεις, στενούς και κρημνώδεις τόπους. Χρησιμοποιούν κατάλληλα τις ενέδρες και κάνουν ξαφνικές επιθέσεις στη διάρκεια της νύχτας και της μέρας, επινοώντας πολλά μέσα.

     Οι Σλάβοι είναι εμπειρότατοι στη διάβαση των ποταμών και μένουν καρτερικά μέσα στο νερό. Συχνά καταδύονται στα βάθη του νερού και κρατούν στο στόμα τους μακριά κούφια καλάμια που φτάνουν στην επιφάνεια του νερού. Ξαπλωμένοι ανάσκελα στα βάθη του νερού αναπνέουν με καλάμια και αντέχουν για πολλές ώρες, έτσι που δεν γίνονται αντιληπτοί.
Στρατηγικόν Μαυρικίου, έκδ. G. T. Dennis-E.
Gamillscheg (Βιέννη 1981) 374-376.





  9.Αφού μελετήστε το παρακάτω παράθεμα και το χάρτη απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα:
α)Ποια καθήκοντα ανέθεσαν οι Βούλγαροι στους Σλάβους της χώρας τους;
β)Και ποια στρατηγικά πλεονεκτήματα είχε η περιοχή, όπου εγκαταστάθηκαν οι Βούλγαροι;

Ίδρυση του Βουλγαρικού Κράτους
    Οι Βούλγαροι καταδιώκοντας τους Ρωμαίους πέρασαν τον Δούναβη και έφτασαν στη λεγόμενη Βάρνα, κοντά στην Οδησσό Σημ.: παρευξείνεια πόλη με ελληνικό πληθυσμό), και την ενδοχώρα της. Εκεί είδαν ότι ο τόπος ήταν πολύ ασφαλής: προστατευόταν πίσω (βόρεια) από τον Δούναβη και μπροστά (νότια) και στα πλάγια (ανατολικά) από τις κλεισούρες (δηλ. τα στενά περάσματα του Αίμου) και τη θάλασσα του Πόντου.
    Έτσι οι Βούλγαροι έγιναν κύριοι των γειτονικών σλαβικών φυλών που ονομάζονταν Επτά Γενεές και εγκατέστησαν τους Σεβέρεις, μια από αυτές, στην περιοχή που απλώνεται από την κλεισούρα των Βερεγάβων (Σημ. πιθανώς το πέρασμα Ris) προς τα ανατολικά. Συνάμα τοποθέτησαν τις υπόλοιπες Επτά Γενεές στα νότια και δυτικά της χώρας τους προς τηνΑβαρία (τη χώρα των Αβάρων).
    Έτσι μεγάλωσε η δύναμή τους και άρχισαν να κυριεύουν τα κάστρα που ανήκαν στο Ρωμαϊκό Κράτος. Γι' αυτό ο αυτοκράτορας αναγκάστηκε να κάνει ειρήνη μαζί τους και συμφώνησε να τους παρέχει ετήσιο φόρο. Θεοφάνης, Χρονογραφία, 358-359

Το Βουλγαρικό κράτος




 10. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και το παρακάτω παράθεμα να αναφέρετε σε ποιες περιοχές δραστηριοποιήθηκαν οι Άραβες έμποροι, ποια προϊόντα εμπορεύονταν και ποιες καινοτομίες εισήγαγαν στις εμπορικές συναλλαγές.

Εμπορική επιστολή, σταλμένη από
την Αλεξάνδρεια στο Παλαιό Κάιρο (τέλη 11ου αι.)
   Παρακαλώ, λάβε υπόψη ότι δεν υπάρχουν πιπέρι, κανέλλα και ζιγγίβερι (ή τζίντζερ, είδος αρωματικής ρίζας) διαθέσιμα στο παζάρι της Αλεξάνδρειας. Αν έχεις από αυτά, κράτησέ τα, γιατί οι ρωμαίοι έμποροι μόνο αυτά αναζητούν με πάθος. Όλοι οι ρωμαίοι έμποροι είναι έτοιμοι να ξεκινήσουν για το Παλαιό Κάιρο. Περιμένουν μόνο την άφιξη δύο πρόσθετων πλοίων από την Κωνσταντινούπολη.
S.D. Goitein, Letters of Medieval Jewish
Traders, Πρίνστον 1973, 44





11. Αφού μελετήσετε τις παρακάτω εικόνες και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά του  αραβικού πολιτισμού και της αραβικής τέχνης.

   
Το εσωτερικό του μεγάλου τεμένους της
Κόρδοβας, αποτελούμενο  από 860 κίονες
(786-990).



 Ψηφιδωτό που συνδυάζει δένδρα με κτίσματα διαφόρων
 τύπων. Μεγάλο τέμενος Δαμασκού. Ιδρύθηκε από τον
 χαλίφη Βαλίδ και διακοσμήθηκε από βυζαντινούς τεχνίτες
 στις αρχές του 8ου αι.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου